Wat is Cradle to cradle?

Recyclen. Energiezuinig. Milieuvriendelijk. Allemaal termen die we kennen, en in meer of mindere mate toepassen in ons werk en dagelijks leven. Want we moeten het milieu minder belasten en dus minder vervuilen met afvalproducten. Als we dit niet doen dan putten we de aarde zo uit dat deze uiteindelijk niet meer leefbaar is voor ons als mens.

Als industrie moeten we ook efficiënt en energiezuinig produceren. We moeten bijvoorbeeld aan allerlei milieueisen voldoen en zo min mogelijk schadelijke materialen toepassen. Klinkt logisch. Maar is het dat ook? Als je hier verder over nadenkt, is het “minder slecht” produceren en dus niet de oplossing. Grondstoffen worden nog steeds schaarser en vervuiling door schadelijke stoffen is minder, maar treedt nog steeds op. Het vervuilen is eigenlijk alleen vertraagd. Ook alleen recyclen van materialen voor hergebruik in een andere toepassing is niet de oplossing. Recyclen van plastics zoals PET, bijvoorbeeld om kleding te fabriceren, levert uiteindelijk een mindere kwaliteit kunststof op dan het oorspronkelijke nieuwe materiaal.

Dit wordt ook wel downcycling genoemd. Bovendien bevatten de vezels gifstoffen zoals onder andere antimoon, ultraviolet stabilisatoren, weekmakers en antioxidanten. Daarnaast komen de kunststofvezels door wassen alsnog in het milieu terecht. De cyclus is dus nog steeds van wieg-tot-graf.

Cradle to Cradle filosofie

Cradle to Cradle daarentegen is een designfilosofie, ontwikkeld door Michael Braungart en William McDonough en beschreven in hun boek “Cradle to Cradle – Remaking the Way We Make Things”. In deze filosofie gaan grondstoffen niet verloren, maar blijven binnen de biologische of technologische cyclus behouden. Afval is voedsel: hetzij voor de biosfeer, hetzij voor de technosfeer. Het is dus zaak om deze grondstoffen te kunnen hergebruiken, als volledig composteerbaar biologisch materiaal of als hoogwaardige technologische grondstof. Elk product zit in een voortdurende kringloop, wordt herbruikt en verhoogt of behoudt zijn waarde. Upcycling in plaats van downcycling. De cyclus gaat nu van wieg-tot-wieg.

Producten ontworpen volgens de Cradle to cradle filosofie bevatten geen schadelijke stoffen. De grondstoffen die bij het productieproces gebruikt worden voldoen aan dezelfde eisen als de oorspronkelijk gedolven grondstoffen. De benodigde energie wordt duurzaam gewonnen. Verpakkingsmaterialen vertegenwoordigen waarde: biologisch materiaal als bijvoorbeeld rijstschillen, het afval van de rijstproductie, is goed bruikbaar als verpakkingsmiddel en kan na gebruik worden hergebruikt of dienen als voedingsstof voor de biologische kringloop.
Biodiversiteit, conceptuele diversiteit en culturele diversiteit worden gestimuleerd. Robuustheid van processen en producten, creativiteit en effectiviteit zijn het gevolg.

Rechtvaardigheids- en economische aspecten

Cradle to cradle onderscheidt zich verder door het toetsen van een ontwerp op rechtvaardigheids- en economische aspecten.

Rechtvaardigheid zorgt ervoor dat alles binnen een ecosysteem wordt gerespecteerd. Productie gaat nooit ten koste van de rechten van mens of dier. Werknemers werken in een schone, gezonde en natuurlijke omgeving, worden niet blootgesteld aan schadelijke stoffen (deze worden immers niet toegepast) en krijgen een goed salaris.

De ecologische- en rechtvaardigheidsaspecten moeten praktisch en economisch haalbaar zijn om de Cradle to cradle designfilosofie te laten slagen. Daarom zijn kosteneffectiviteit, competitiviteit en winstgevendheid belangrijke voorwaarden voor succes. Een product kan worden gezien als een service, waarbij de grondstoffen eigendom blijven van de fabrikant. De gebruiker betaalt daar dus ook niet voor en de fabrikant verliest de dure grondstoffen niet. Aangezien een Cradle to cradle fabriek niet vervuild, hoeft geen geld worden uitgegeven aan dure oplossingen om uitstoot te beperken of te reinigen. Afvalwater is schoon en bevat geen schadelijke stoffen. Zonder vervuiling is geen regulering nodig.

Een product is alleen Cradle to cradle als het volledig herbruikbaar is, geen onbruikbaar afval oplevert en tegelijkertijd competitief geprijsd en winstgevend is. En dit alles zonder geproduceerd te zijn met onrechtvaardige middelen.

Cradle to cradle toepassen

Om Cradle to cradle te kunnen toepassen wordt nogal wat vereist. Om te beginnen de te gebruiken materialen moeten:

• Exact bekend zijn;
• Gesourced worden;
• Geen gezondheidsrisico’s brengen voor de gebruikers;
• Een niet-toxisch maakproces hebben.

Traceren en inzamelen van productmaterialen na gebruik, recyclen en hergebruiken volgt daarna en vergt logistieke gymnastiek. Verder moet geïnvesteerd worden in productiefaciliteiten, opleiding en productontwikkeling.

Conclusie

Door een synergie te vinden tussen de ecologische, economische en rechtvaardigheidsaspecten kan de balans echter doorslaan naar een geweldig resultaat: bijvoorbeeld het tegengaan van opwarming van de aarde en vervuiling van de biosfeer, het stimuleren van ecologische en culturele diversiteit. Maar ook biologische, technologische én welvaartsgroei.